Επισήμανση:
Πριν αναλύσουμε την επεμβατική θεραπευτική μέθοδο, πρέπει να τονίσουμε ιδιαίτερα, ότι ο Καθηγητής κ. Γκατζώνης, είναι εξειδικευμένος Νευρολόγος με μακρά εμπειρία στις επεμβατικές θεραπείες των νευρολογικών νοσημάτων, όπως η Νόσος του Parkinson.
Η επιλογή των ασθενών που θα υποβληθούν σε χειρουργική θεραπεία, πρέπει να διέπεται από ορισμένα κριτήρια, όπως:
-
Την θετική ανταπόκριση στη λεβοντόπα, αλλά με:
-
Έντονες κινητικές διακυμάνσεις (ON/OFF φάσεις)
-
Αναφυόμενες δυσκινησίες
-
Φαρμακευτική αντοχή σε υψηλές δόσεις
-
Ασθενείς κάτω των 70-75 ετών
-
Καλή γνωστική λειτουργία (χωρίς σοβαρή άνοια)
-
Απουσία σοβαρών ψυχιατρικών διαταραχών (όπως σοβαρή κατάθλιψη, ψύχωση)
Πρόκειται για μία ιατρική ηλεκτρονική μικρή συσκευή - παλμοδότης - νευροδιεγέρτης (όπως ο βηματοδότης της καρδιάς), μεγέθους σπιρτόκουτου και βάρους 20 - 50gr, που τοποθετείται στον θώρακα του ασθενούς (κάτω από το δέρμα μέσω μίας μικρής τομής, στην αριστερή πλευρά του θώρακα κάτω από την κλείδα), με στόχο να υποβοηθά διαρκώς την ηλεκτρική λειτουργία του εγκεφάλου μέσω 2 ηλεκτροδίων, τα οποία εμφυτεύονται σε στοχευμένες περιοχές του εγκεφάλου.
Σκοπός του ηλεκτρονικού εμφυτεύσιμου νευροδιεγέρτη είναι να διεγείρει συνεχώς με ένα ελάχιστο ηλεκτρικό ρεύμα συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου η οποία δυσλειτουργεί στη νόσο Πάρκινσον.
Όπως αναφέραμε παραπάνω, η ηλεκτρική διέγερση επιτυγχάνεται από δύο πολύ λεπτά ηλεκτρόδια τα οποία τοποθετούνται κάτω από το δέρμα του λαιμού και της κεφαλής και συνδέουν τον διεγέρτη-παλμοδότη με συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου.
Ο διεγέρτης-παλμοδότης παράγει και διανέμει ηλεκτρικές ώσεις με ελεγχόμενο ρυθμό και ένταση που "επαναρρυθμίζουν" την παθολογική εγκεφαλική λειτουργία ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά της νόσου στον κάθε ασθενή.
1. Προεγχειρητικός σχεδιασμός
Κλινική αξιολόγηση του υποψηφίου ασθενούς και αναλυτική νευρολογική εξέταση (αξιολόγηση κινητικών συμπτωμάτων, ανταπόκρισης στη λεβοντόπα), από τον εξειδικευμένο και έμπειρο Νευρολόγο.
Παράλληλα πραγματοποιείται αξιολόγηση της γνωστικής λειτουργίας και του ψυχιατρικού προφίλ (για αποκλεισμό αντενδείξεων όπως σοβαρή άνοια ή ψύχωση).
2. Χαρτογράφηση του εγκεφάλου
Η απεικονιστική χαρτογράφηση (προεγχειρητική), πραγματοποιείται με μαγνητική τομογραφία (MRI) υψηλής ανάλυσης και συχνά με αξονική τομογραφία (CT).
Σκοπός είναι να προσδιοριστούν με ακρίβεια οι στοχευμένοι πυρήνες (π.χ. υποθαλαμικός πυρήνας - STN, έσω ωχρός - GPi).
Πρόκειται για υψίστης σημασίας μελέτη, που γίνεται από τον εξειδικευμένο και έμπειρο Νευρολόγο και βοηθά στον ακριβή εντοπισμό του στόχου, επαληθεύοντας τη θέση των πυρήνων με βάση το ηλεκτροφυσιολογικό τους «αποτύπωμα». Η απεικονιστική χαρτογράφηση καθορίζει τη βελτιστοποίηση της τοποθέτησης των ηλεκτροδίων κατά την επέμβαση ώστε να επιτευχθεί το μέγιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα, αποφεύγοντας τυχούσες επιπλοκές και παρενέργειες από τη διέγερση γειτονικών περιοχών.
3. Διαβούλευση της Ιατρικής Ομάδας
Ο Νευρολόγος, ο νευροχειρουργός και ο αναισθησιολόγος συντονίζουν το θεραπευτικό πλάνο της επέμβασης, βασιζόμενοι στις κλινικές παραμέτρους και τις ψυχολογικές ιδιαιτερότητες του ασθενούς.
4. Προετοιμασία για την Επέμβαση
Πραγματοποιείται η ενημέρωση και λήψη συγκατάθεσης του ασθενούς, η ψυχολογική του υποστήριξη (καθώς και των οικείων του), η παύση ή η προσαρμογή της φαρμακευτικής του αγωγής και η προετοιμασία του για το χειρουργείο.
5. Διαδικασία Χειρουργικής Επέμβασης
Στον ξύπνιο ασθενή (υπό τοπική αναισθησία) με τη βοήθεια του στερεοτακτικού πλαισίου και απεικονιστικών οδηγιών, εισάγονται τα μικροηλεκτρόδια στην ακριβή θέση του εγκεφάλου, σύμφωνα με την προηγηθείσα χαρτογράφηση. Ο νευρολόγος πραγματοποιεί μέσω μικροηλεκτροεγκεφαλογραφίας (microelectrode recording - MER) την καταγραφή της ηλεκτρικής δραστηριότητας των νευρώνων στα βάθη του εγκεφάλου και αξιολογεί την κινητική ανταπόκριση του ασθενούς στη δοκιμαστική διέγερση σε πραγματικό χρόνο.
Έτσι γίνεται επαλήθευση των βέλτιστων σημείων για στόχευση - τοποθέτηση.
Στην συνέχεια πραγματοποιείται η εμφύτευση των μόνιμων ηλεκτροδίων μέσω μικρών κρανιακών οπών.
Σε δεύτερο χρόνο εμφυτεύεται η συσκευή του ηλεκτρικού νευροδιεγέρτη στο στέρνο και συνδέεται με τα ηλεκτρόδια μέσω υποδόριων καλωδίων.
Η όλη επέμβαση μπορεί να διαρκέσει 4-8 ώρες και είναι πολύ καλά ανεκτή από τον ασθενή, ο οποίος δεν αντιλαμβάνεται πόνο ή ενόχληση.
Η παραμονή νοσηλείας για παρακολούθηση είναι 2-4 ημέρες και μετά το εξιτήριο οι συστάσεις περιλαμβάνουν την αποφυγή έντονης δραστηριότητας για μερικές εβδομάδες.
6. Προγραμματισμός και Μετεγχειρητική Ρύθμιση Νευροδιεγέρτη
Σε βάθος χρόνου (συνήθως χρειάζονται αρκετές συνεδρίες) ο Νευρολόγος θα παραμετροποιεί και θα προσαρμόζει την συσκευή που σε συνδυασμό με την αναπροσαρμογή της φαρμακευτικής αγωγής, θα προσφέρει το μέγιστο δυνατό θεραπευτικό όφελος στον ασθενή. Σαφώς χρειάζεται η δια βίου παρακολούθηση του ασθενούς από τον Νευρολόγο του, με συνεχή αξιολόγηση και διαχείριση της νόσου.
Οι περιορισμοί είναι ελάχιστοι αφού στην ουσία η καθημερινή δραστηριότητα του ασθενούς δεν επηρεάζεται. Ο ασθενής μπορεί να εργαστεί, να κάνει χρήση όλων των ηλεκτρικών συσκευών, να οδηγήσει, να ταξιδέψει, να αθληθεί, κ.α.
Πρέπει όμως να αποφεύγει τα χτυπήματα στο θώρακα και την έκθεση του σημείου εμφύτευσης στον ήλιο.
Παράλληλα δεν θα πρέπει να εκτίθεται σε ισχυρές πηγές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, όπως:
-
Μαγνητικές πόρτες και μαγνητικούς ανιχνευτές αεροδρομίων, τραπεζών, δικαστηρίων, κ.α.
-
Κεραίες ραδιοτηλεοπτικών σταθμών.
-
Μεγάλα ηλεκτρικά μηχανήματα.
-
Μαγνητικό τομογράφο.
-
Μηχανήματα νευρικής και μυϊκής διέγερσης, κ.α.
