top of page

Χειρουργική Θεραπεία της Επιληψίας
Γκατζώνης Στέργιος - Στυλιανός MD, Phd - Νευρολόγος ειδικός στην χειρουργική θεραπεία της επιληψίας

Χειρουργική Θεραπεία της Επιληψίας, Γκατζώνης Στέργιος - Στυλιανός MD, Phd - Νευρολόγος, Ειδικός στις Μυϊκές Δυστροφίες, Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, Παγιδευτικές Νευροπάθειες, ΜΥΑΣΘΕΝΕΙΑ GRAVIS, Ημικρανία, Γκατζώνης Νευρολόγος, νευρολογος, nevrologos, Επιληψία, Ημικρανία, γιατρος για πονοκεφαλο, γιατρος για ημικρανια, Κεφαλαλγία, παρκινσον, αλτσχαιμερ, πονοκέφαλος, Νευρολόγος για Ημικρανία, botox για ημικρανία, botox πονοκεφαλος, θεραπεία Επιληψίας, γιατρός για Επιληψία, Σκλήρυνση κατά Πλάκας, γιατρός για Σκλήρυνση κατά Πλάκας, γιατρος για Alzheimer, γιατρός για Parkinson, Πάρεση Προσωπικού Νεύρου, γιατρός για Πάρεση, γιατρος για ζαλάδες, Χρόνιος Νευροπαθητικός Πόνος, γιατρός για Μυαλγίες, γιατρός για Άνοια, Νευραλγία Τριδύμου, γιατρός για Νευραλγία Τριδύμου, Αθροιστική κεφαλαλγία, Κεφαλαλγία τάσεως, γιατρός για Διαβητική Νευροπάθεια

Η χειρουργική θεραπεία της επιληψίας αποτελεί μία σημαντική επιλογή για ασθενείς με ανθεκτική επιληψία, δηλαδή όταν οι κρίσεις δεν ελέγχονται επαρκώς παρά τη χορήγηση τουλάχιστον δύο κατάλληλων αντιεπιληπτικών φαρμάκων σε σωστή δόση και διάρκεια.

Η χειρουργική θεραπεία δεν θεωρείται θεραπεία πρώτης γραμμής, αλλά εξετάζεται όταν η φαρμακευτική αγωγή αποτυγχάνει ή προκαλεί σοβαρές παρενέργειες.

Ποιές είναι οι προϋποθέσεις για την χειρουργική θεραπεία της επιληψίας

Η πιθανότητα χειρουργικής επέμβασης εξετάζεται εφόσον πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις:

  • Οι κρίσεις είναι ανθεκτικές στα φάρμακα και παραμένουν συχνές ή σοβαρές.

  • Έχει επιβεβαιωθεί ο σαφής εντοπισμός της επιληπτογόνου ζώνης ή του δικτύου που προκαλεί τις κρίσεις.

  • Η επιληπτογόνος περιοχή δεν βρίσκεται σε κρίσιμα λειτουργικά κέντρα του εγκεφάλου (όπως κέντρα λόγου, μνήμης ή κινητικότητας), ώστε η αφαίρεσή της να μην προκαλέσει σοβαρά νευρολογικά ελλείμματα.

Ποιές είναι οι ενδείξεις για την χειρουργική θεραπεία της επιληψίας

Η χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να προταθεί σε περιπτώσεις όπως:

  • Εστιακές επιληψίες ανθεκτικές στη φαρμακευτική αγωγή.

  • Σαφής δομική ανωμαλία στον εγκέφαλο που προκαλεί κρίσεις (π.χ. όγκος, αρτηριοφλεβώδης δυσπλασία, συγγενής δυσπλασία φλοιού).

  • Συχνές κρίσεις που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής, όπως απώλεια συνείδησης, πτώσεις, τραυματισμοί ή σοβαρός περιορισμός της καθημερινής λειτουργικότητας.

  • Ανεπιθύμητες ενέργειες φαρμάκων, οι οποίες υπερτερούν του θεραπευτικού τους οφέλους.

  • Αποτυχία εναλλακτικών θεραπειών.

Ποιοί είναι οι στόχοι της χειρουργικής αντιμετώπισης της επιληψίας

Η χειρουργική θεραπεία της επιληψίας αποτελεί τεκμηριωμένη επιλογή σε ασθενείς με ανθεκτική επιληψία, δηλαδή σε περιπτώσεις όπου οι κρίσεις δεν ελέγχονται επαρκώς παρά τη χορήγηση τουλάχιστον δύο κατάλληλων αντιεπιληπτικών φαρμάκων. Η έγκαιρη παραπομπή σε εξειδικευμένα κέντρα επιληψίας είναι καθοριστική, καθώς η παρατεταμένη ανεξέλεγκτη κρίση αυξάνει τον κίνδυνο νευρολογικής βλάβης, γνωσιακής επιδείνωσης και μείωσης της ποιότητας ζωής.

Οι βασικοί στόχοι της χειρουργικής θεραπείας αποσκοπούν, στην:
  • Πλήρη απαλλαγή από τις κρίσεις ή σημαντική μείωση της συχνότητάς τους.
  • Διατήρηση των βασικών λειτουργιών του εγκεφάλου (γλώσσα, κινητικότητα, μνήμη, όραση).
  • Βελτίωση της ποιότητας ζωής με μείωση της αναπηρίας, της ψυχολογικής επιβάρυνσης και του κοινωνικού περιορισμού.
  • Περιορισμό της φαρμακευτικής αγωγής και των παρενεργειών της.

Χειρουργική Αντιμετώπιση της Επιληψίας – Διαδικασία & Τεχνικές

Προεγχειρητική Χαρτογράφηση στην Επιληψία

Η προεγχειρητική χαρτογράφηση στην επιληψία είναι μια κρίσιμη διαδικασία που πραγματοποιείται από εξειδικευμένο νευρολόγο πριν από οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση ανθεκτικής επιληψίας.

Στόχος της είναι να προσδιοριστεί με ακρίβεια η εστία των επιληπτικών κρίσεων, δηλαδή η περιοχή του εγκεφάλου όπου ξεκινούν οι κρίσεις και παράλληλα να διασφαλιστεί ότι η αφαίρεση αυτής της περιοχής δεν θα επηρεάσει σημαντικά τις βασικές νευρολογικές λειτουργίες, όπως η ομιλία, η κίνηση, η μνήμη ή η όραση.

Η προεγχειρητική χαρτογράφηση πραγματοποιείται πριν από τη χειρουργική επέμβαση, ως μέρος της προεγχειρητικής αξιολόγησης.

Βασικός σκοπός της προεγχειρητικής χαρτογράφησης είναι να επιτρέψει την ασφαλή και στοχευμένη αφαίρεση της εστίας, μειώνοντας ταυτόχρονα τον κίνδυνο επιπλοκών και μεγιστοποιώντας την πιθανότητα ύφεσης των κρίσεων μετά την επέμβαση.

Με άλλα λόγια, πρόκειται για μια διαδικασία που λειτουργεί σαν “GPS του εγκεφάλου”, καθοδηγώντας τον νευροχειρουργό ώστε να αφαιρέσει μόνο το τμήμα που προκαλεί τις κρίσεις και να προστατεύσει τις υπόλοιπες νευρολογικές λειτουργίες.

Κατά την προεγχειρητική χαρτογράφηση χρησιμοποιούνται διάφορες τεχνικές (ανάλογα με τη θέση της εστίας και τις κρίσιμες λειτουργίες που πρέπει να προστατευθούν), όπως:

  • Ηλεκτροεγκεφαλογραφία (ΗΕΓ), βίντεο-ΗΕΓ & Ηλεκτροεγκεφαλογραφία με εμφύτευση ηλεκτροδίων (intracranial EEG): που καταγράφει τις ηλεκτρικές εκφορτίσεις του εγκεφάλου και τις κρίσεις.

  • Μαγνητική τομογραφία (MRI) και fMRI υψηλής ανάλυσης: που εντοπίζει δομικές βλάβες (σκλήρυνση ιπποκάμπου, όγκους, δυσπλασίες).

  • PET ή SPECT: που αξιολογεί την εγκεφαλική μεταβολική ή αιματική δραστηριότητα για να βρεθεί η ενεργή περιοχή της κρίσης.

Η προεγχειρητική χαρτογράφηση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της προετοιμασίας για το χειρουργείο της επιληψίας, διασφαλίζοντας ότι η επέμβαση θα είναι όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική και ασφαλής. Χωρίς αυτή, η αφαίρεση της εστίας θα ήταν τυφλή και ο κίνδυνος νευρολογικών επιπλοκών σημαντικά μεγαλύτερος.

Τύποι Χειρουργικών Επεμβάσεων

Α)     Εστιακές Εκτομές (Resective Surgery)

​

  1. Κροταφικές εκτομές. Αφορούν τον κροταφικό λοβό και είναι οι πιο συχνές, με το καλύτερο ποσοστό επιτυχίας. Διαχωρίζονται σε:

    • Πρόσθια κροταφική λοβεκτομή (Anterior Temporal Lobectomy) (η πιο συχνή και αποτελεσματική).

    • Αμυγδαλοϊπποκαμπεκτομή (εκτομή του ιππόκαμπου και της αμυγδαλής, με ή χωρίς λοβεκτομή). Κυρίως εφαρμόζονται σε μεσοκροταφική επιληψία (π.χ. λόγω σκλήρυνσης ιπποκάμπου).

  2. Έξω-κροταφικές εκτομές. Αφορούν όλες οι εκτομές που γίνονται εκτός του κροταφικού λοβού, είναι λιγότερο συχνές από τις κροταφικές, αλλά εφαρμόζονται όταν οι κρίσεις ξεκινούν από άλλους λοβούς του εγκεφάλου.

    • Μετωπιαία λοβεκτομή: δεύτερη πιο συχνή επέμβαση, με έμφαση σε εξω-κροταφική επιληψία.

    • Βρεγματική και ινιακή εκτομή: εφαρμόζεται όταν η εστία βρίσκεται στους οπίσθιους λοβούς ή σε περιοχές με δομική βλάβη.

  3. Στοχευμένες ή εξειδικευμένες εκτομές

    • Lesionectomy: αφαίρεση μόνο της βλάβης (όγκος, δυσπλασία).

    • Πολυλοβεκτομές, όταν η εστία αφορά περισσότερους από έναν λοβούς.

    • Multilobar εκτομές σε εκτεταμένες ή σοβαρές περιπτώσεις.

Β)    Μη εκτομικές μέθοδοι (Χρησιμοποιούνται όταν η αφαίρεση περιοχής δεν είναι ασφαλής)

​

  1. ​Corpus callosotomy: διατομή του μεσολοβίου για μείωση γενικευμένων κρίσεων.

  2. Hemispherotomy: αφαίρεση ή απομόνωση ενός ημισφαιρίου σε σοβαρές περιπτώσεις.

  3. Νευροδιεγέρσεις: Vagus Nerve Stimulation (VNS), Deep Brain Stimulation (DBS), Responsive Neurostimulation (RNS)

Πρόσθια Κροταφική Λοβεκτομή

Η πρόσθια κροταφική λοβεκτομή (Anterior Temporal Lobectomy, ATL) αποτελεί την πιο συχνή και καλά τεκμηριωμένη χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση της ανθεκτικής επιληψίας, ιδιαίτερα στην επιληψία του έσω κροταφικού λοβού είναι ο συχνότερος τύπος εστιακής επιληψίας στους ενήλικες και που συνδέεται με σκλήρυνση ιπποκάμπου (hippocampal sclerosis).

Η επέμβαση περιλαμβάνει την αφαίρεση του πρόσθιου τμήματος του κροταφικού λοβού και συχνά, των μεσοκροταφικών δομών, όπως του ιπποκάμπου και της αμυγδαλής, όταν αυτές εμπλέκονται στην παραγωγή των κρίσεων.

Η επιλογή ασθενών βασίζεται σε εκτεταμένη προεγχειρητική αξιολόγηση με:

  • Ηλεκτροεγκεφαλογραφία (ΗΕΓ)

  • Βίντεο-ΗΕΓ monitoring

  • Μαγνητική τομογραφία υψηλής ανάλυσης (MRI)

  • Συχνά, PET/SPECT και λειτουργική χαρτογράφηση

Αποτελεσματικότητα

Τα ποσοστά επιτυχίας είναι υψηλά σε κατάλληλα επιλεγμένους ασθενείς:

  • Πλήρης ύφεση κρίσεων: 60–70% των ασθενών δεν εμφανίζουν κρίσεις που επηρεάζουν τη συνείδηση ή προκαλούν κινητικές εκδηλώσεις.

  • Μείωση κρίσεων: 20–25% εξακολουθούν να έχουν κρίσεις, αλλά με μείωση >85% στη συχνότητά τους.

Μακροπρόθεσμη Πορεία

  • Περισσότερο από 85% των υποψηφίων εμφανίζουν σημαντική βελτίωση στον έλεγχο των κρίσεων.

  • Οι περισσότεροι συνεχίζουν αντιεπιληπτική αγωγή, συνήθως με μειωμένες δόσεις, μειώνοντας έτσι τις παρενέργειες των φαρμάκων.

Η ATL θεωρείται η επέμβαση με τα υψηλότερα ποσοστά πλήρους ύφεσης σε σχέση με άλλες εστιακές εκτομές.

Μετωπιαία Λοβεκτομή

Η μετωπιαία λοβεκτομή (Frontal Lobectomy) αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνή μορφή εστιακής χειρουργικής επέμβασης για την αντιμετώπιση της ανθεκτικής επιληψίας, μετά την κροταφική λοβεκτομή. Η επέμβαση στοχεύει στην αφαίρεση περιοχής του μετωπιαίου λοβού όπου ξεκινούν οι κρίσεις (εστία σπασμών), διατηρώντας παράλληλα τις κρίσιμες λειτουργίες του εγκεφάλου.

 

Λειτουργικές Ιδιαιτερότητες του Μετωπιαίου Λοβού.

Ο μετωπιαίος λοβός ελέγχει:

  • Γνωσιακές λειτουργίες: προσοχή, συγκέντρωση, οργάνωση, σχεδιασμό.

  • Συμπεριφορά και διάθεση: κίνητρο, αυτοέλεγχο, έλεγχο παρορμήσεων.

  • Κινητικές λειτουργίες: κίνηση άνω άκρων, ομιλία (στο αριστερό ημισφαίριο σε δεξιόχειρες).

Η αφαίρεση περιοχών του μετωπιαίου λοβού μπορεί να προκαλέσει προσωρινές ή μόνιμες μεταβολές σε αυτές τις λειτουργίες, γι’ αυτό απαιτείται προσεκτική προεγχειρητική χαρτογράφηση.

Αποτελεσματικότητα

  • Πλήρης ύφεση κρίσεων: περίπου 50% των ασθενών απαλλάσσονται από κρίσεις που επηρεάζουν τη συνείδηση ή προκαλούν κινητικές εκδηλώσεις.

  • Μείωση κρίσεων: 20–40% εξακολουθούν να έχουν κρίσεις, αλλά η συχνότητά τους μειώνεται σημαντικά.

Η μετωπιαία λοβεκτομή έχει χαμηλότερα ποσοστά πλήρους ύφεσης σε σχέση με την κροταφική λοβεκτομή, αλλά παραμένει πολύτιμη επιλογή σε περιπτώσεις ανθεκτικής επιληψίας με σαφή εντοπισμό της εστίας.

Μακροπρόθεσμη πορεία

  • Οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν σημαντική μείωση στη συχνότητα των κρίσεων και βελτίωση της ποιότητας ζωής.

  • Η αντιεπιληπτική αγωγή μπορεί να μειωθεί ή να διακοπεί σταδιακά υπό παρακολούθηση.

  • Σε ορισμένους ασθενείς μπορεί να παρατηρηθούν γνωσιακές ή συμπεριφορικές αλλαγές, που συχνά είναι παροδικές και διαχειρίσιμες με υποστήριξη και αποκατάσταση.

Κλινικές Παρατηρήσεις

Η επέμβαση απαιτεί ακριβή εντοπισμό της εστίας μέσω ΗΕΓ, MRI, βίντεο-ΗΕΓ και, σε ορισμένες περιπτώσεις, λειτουργικής χαρτογράφησης.

Παρά τις γνωσιακές και συμπεριφορικές επιπτώσεις, η επέμβαση μπορεί να προσφέρει ουσιαστική βελτίωση στη συχνότητα κρίσεων και στην ποιότητα ζωής των ασθενών.

Ασφάλεια, Επιπλοκές και Αποτελεσματικότητα της Χειρουργικής Αντιμετώπισης της Επιληψίας

Η χειρουργική αντιμετώπιση της επιληψίας αποτελεί σήμερα μια σχετικά ασφαλή και καλά μελετημένη διαδικασία, ειδικά όταν πραγματοποιείται σε εξειδικευμένα κέντρα επιληψίας με έμπειρη ομάδα νευρολόγων και νευροχειρουργών.
Παρόλα αυτά, όπως κάθε χειρουργείο στον εγκέφαλο, δεν είναι χωρίς κινδύνους και μπορεί να συνοδεύεται από επιπλοκές ή προσωρινές αλλαγές σε λειτουργίες του εγκεφάλου.
Συνοπτικά θα λέγαμε ότι η ασφάλεια της επέμβασης εξαρτάται από:
  • Την εμπειρία της χειρουργικής ομάδας
  • Τον ακριβή εντοπισμό της εστίας μέσω προεγχειρητικής χαρτογράφησης
  • Το μέγεθος και τη θέση της επέμβασης (κροταφική, μετωπιαία, βρεγματική, ινιακή)
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η χειρουργική αντιμετώπιση έχει χαμηλή θνησιμότητα (<1%) και χαμηλά ποσοστά σοβαρών επιπλοκών, ειδικά στις κροταφικές εκτομές.

Συμπερασματικά

Η χειρουργική αντιμετώπιση της επιληψίας αποτελεί μια αποτελεσματική και στοχευμένη θεραπευτική επιλογή για ασθενείς με ανθεκτική στα φάρμακα επιληψία. Μέσω της αφαίρεσης ή τροποποίησης της εστίας σπασμών, μπορεί να επιτευχθεί ουσιαστική μείωση έως και εξάλειψη των κρίσεων, ενώ ταυτόχρονα διατηρούνται οι βασικές νευρολογικές και γνωσιακές λειτουργίες. Οι κροταφικές εκτομές προσφέρουν τα υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας, ενώ οι έξω-κροταφικές και οι στοχευμένες εκτομές εφαρμόζονται όταν η εστία βρίσκεται σε άλλους λοβούς ή αφορά συγκεκριμένη βλάβη.

Η προσεκτική επιλογή των υποψηφίων ασθενών και η προεγχειρητική χαρτογράφηση είναι καθοριστικές για τη μέγιστη αποτελεσματικότητα και την ελαχιστοποίηση των επιπλοκών.

Συνολικά, η χειρουργική επέμβαση βελτιώνει την ποιότητα ζωής, μειώνει την εξάρτηση από φάρμακα και αποτελεί καθοριστική στρατηγική σε επιλεγμένους ασθενείς με ανθεκτική επιληψία.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΕ ΤΟ ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΣΑΣ

Γκατζώνης Νευρολόγος, νευρολογος, nevrologos, Επιληψία, Ημικρανία, γιατρος για πονοκεφαλο, γιατρος για ημικρανια, Κεφαλαλγία, παρκινσον, αλτσχαιμερ, πονοκέφαλος, Νευρολόγος για Ημικρανία, botox για ημικρανία, botox πονοκεφαλος, θεραπεία Επιληψίας, γιατρός για Επιληψία, Σκλήρυνση κατά Πλάκας, γιατρός για Σκλήρυνση κατά Πλάκας, γιατρος για Alzheimer, γιατρός για Parkinson, Πάρεση Προσωπικού Νεύρου, γιατρός για Πάρεση, γιατρος για ζαλάδες, Χρόνιος Νευροπαθητικός Πόνος, γιατρός για Μυαλγίες, γιατρός για Άνοια, Νευραλγία Τριδύμου, γιατρός για Νευραλγία Τριδύμου, Αθροιστική κεφαλαλγία, Κεφαλαλγία τάσεως, γιατρός για Διαβητική Νευροπάθεια, γιατρός για ινομυαλγία

Για ραντεβού στο Νευρολογικό Ιατρείο Σπύρου Μερκούρη 39 Χίλτον 116 34 - Αθήνα 4ος Όροφος
μπορείτε να καλέσετε την Γραμματεία στα τηλ.:

210 729 3431 - 210 724 1956

​

Το ωράριο του Ιατρείου είναι κατόπιν ραντεβού κάθε:  
Δευτέρα, Τετάρτη  και Πέμπτη
16:30 - 21:00

  • Facebook
  • TikTok
  • Youtube

ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ

Γκατζώνης Νευρολόγος, νευρολογος, nevrologos, Επιληψία, Ημικρανία, γιατρος για πονοκεφαλο, γιατρος για ημικρανια, Κεφαλαλγία, παρκινσον, αλτσχαιμερ, πονοκέφαλος, Νευρολόγος για Ημικρανία, botox για ημικρανία, botox πονοκεφαλος, θεραπεία Επιληψίας, γιατρός για Επιληψία, Σκλήρυνση κατά Πλάκας, γιατρός για Σκλήρυνση κατά Πλάκας, γιατρος για Alzheimer, γιατρός για Parkinson, Πάρεση Προσωπικού Νεύρου, γιατρός για Πάρεση, γιατρος για ζαλάδες, Χρόνιος Νευροπαθητικός Πόνος, γιατρός για Μυαλγίες, γιατρός για Άνοια, Νευραλγία Τριδύμου, γιατρός για Νευραλγία Τριδύμου, Αθροιστική κεφαλαλγία, Κεφαλαλγία τάσεως, γιατρός για Διαβητική Νευροπάθεια, γιατρός για ινομυαλγία

Σε απλή και κατανοητή γλώσσα, ο επισκέπτης μπορεί να ενημερωθεί για πολλά ενδιαφέροντα που συμβάλλουν στην πρόληψη και διατήρηση της καλής υγείας.

VIDEO & ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

Παρουσιάσεις από τον Καθηγητή κ. Γκατζώνη, σε θέματα Νευρολογικών παθήσεων.

bottom of page