top of page

Παρανεοπλασματικές Νευροπάθειες, συμπτώματα, αντιμετώπιση, θεραπεία
Γκατζώνης Στέργιος - Στυλιανός MD, Phd - Νευρολόγος

Τι είναι οι Παρανεοπλασματικές Νευροπάθειες;

Οι παρανεοπλασματικές νευροπάθειες είναι ένα σύνολο νευρολογικών διαταραχών που προκαλούνται από μια ανοσολογική απόκριση του οργανισμού σε έναν καρκινικό όγκο, αλλά δεν οφείλονται άμεσα στον όγκο ή στις μεταστάσεις του, αλλά σε μια ανοσολογική απόκριση του οργανισμού απέναντι στον όγκο.

Πιο συγκεκριμένα:
Ο οργανισμός παράγει αντισώματα ή ενεργοποιεί κυτταρικές ανοσολογικές αποκρίσεις για να επιτεθεί στον καρκινικό όγκο.
Ωστόσο, τα αντισώματα ή τα Τ-λεμφοκύτταρα που δημιουργούνται, επιτίθενται και στο νευρικό σύστημα επειδή υπάρχουν κοινά αντιγόνα μεταξύ των καρκινικών κυττάρων και των νευρικών κυττάρων (φαινόμενο «διασταυρούμενης αντίδρασης»).
Αυτή η σύγκρουση προκαλεί την καταστροφή των νευρωνικών δομών σε διάφορα επίπεδα: περιφερικά νεύρα, νευρικός ιστός του εγκεφάλου ή του νωτιαίου μυελού.
Παρανεοπλασματικές Νευροπάθειες, Γκατζώνης Νευρολόγος, νευρολογος, nevrologos, Επιληψία, Ημικρανία, γιατρος για πονοκεφαλο, γιατρος για ημικρανια, Κεφαλαλγία, παρκινσον, αλτσχαιμερ, πονοκέφαλος, Νευρολόγος για Ημικρανία, botox για ημικρανία, botox πονοκεφαλος, θεραπεία Επιληψίας, γιατρός για Επιληψία, Σκλήρυνση κατά Πλάκας, γιατρός για Σκλήρυνση κατά Πλάκας, γιατρος για Alzheimer, γιατρός για Parkinson, Πάρεση Προσωπικού Νεύρου, γιατρός για Πάρεση, γιατρος για ζαλάδες, Χρόνιος Νευροπαθητικός Πόνος, γιατρός για Μυαλγίες, γιατρός για Άνοια, Νευραλγία Τριδύμου, γιατρός για Νευραλγία Τριδύμου, Αθροιστική κεφαλαλγία, Κεφαλαλγία τάσεως, γιατρός για Διαβητική Νευροπάθεια, γιατρός για ινομυαλγία
Έτσι παρουσιάζονται συμπτώματα όπως αισθητικές ή κινητικές διαταραχές, αταξία, μυϊκή αδυναμία κ.ά. που όμως δεν σχετίζονται ούτε με την άμεση διήθηση του νευρικού ιστού από τον όγκο, ούτε με τις μεταστάσεις του καρκίνου, ούτε με την τοξικότητα από την χημειοθεραπεία.
Η βλάβη στο νευρικό σύστημα είναι έμμεση, παρανεοπλασματική (δηλαδή, παράλληλη του νεοπλάσματος) και ανοσολογικής αιτιολογίας.
Παράδειγμα:
Μια παρανεοπλασματική αισθητική νευροπάθεια μπορεί να εμφανιστεί σε ασθενή με καρκίνο του πνεύμονα (π.χ. μικροκυτταρικό) πριν ακόμα διαγνωστεί ο όγκος.
 
Αυτές οι νευροπάθειες μπορεί να επηρεάσουν διάφορα μέρη του νευρικού συστήματος, όπως ο εγκέφαλος, ο νωτιαίος μυελός, τα περιφερικά νεύρα και οι μύες.

Ποια είναι τα συμπτώματα που προκαλούν οι παρανεοπλασματικές νευροπάθειες

Η συμπτωματολογία στις παρανεοπλασματικές νευροπάθειες εξαρτάται από μια σειρά παθογενετικών και κλινικών παραγόντων, όπως:

  • Το σημείο του νευρικού συστήματος που στοχεύεται

  • Το είδος των αυτοαντισωμάτων

  • Το είδος του καρκίνου

  • Την ένταση της ανοσολογικής απόκρισης

  • Τα ατομικά χαρακτηριστικά του ασθενούς

 

Κάθε καρκίνος εκφράζει διαφορετικά αντιγόνα και προκαλεί διαφορετική ανοσολογική απάντηση.

Παραδείγματα:

  • Ο μικροκυτταρικός καρκίνος του Πνεύμονα, προσβάλει τα περιφερικά/αυτόνομα νεύρα, προκαλώντας: μούδιασμα, ζάλη, αδυναμία άκρων, δυσκοιλιότητα, διαταραχές πίεσης κ.α.

  • Ο καρκίνος του Μαστού προσβάλλει την παρεγκεφαλίδα, προκαλώντας αστάθεια, δυσκολία στη βάδιση, αταξία, διαταραχές του λόγου, κ.α.

  • Ο καρκίνος των ωοθηκών προσβάλλει τον εγκεφαλικό φλοιό, προκαλώντας επιληπτικές κρίσεις, διαταραχή μνήμης, κ.α

Ταξινόμηση παρανεοπλασματικών νευροπαθειών

Η ταξινόμηση των παρανεοπλασματικών νευροπαθειών (ανάλογα με τον τύπο του όγκου, τη μορφολογία, τη θέση και τη μεταστατική δυνατότητα) είναι κλινικά πολύ σημαντική γιατί:

  • Επιτρέπει την πρώιμη ανίχνευση υποκείμενου καρκίνου σε ασθενείς με ανεξήγητα νευρολογικά συμπτώματα.

  • Κατευθύνει τη στοχευμένη ογκολογική διερεύνηση.

  • Προβλέπει τον τύπο αντισωμάτων και την πρόγνωση.

Παραδείγματα ταξινόμησης των παρανεοπλασματικών νευροπαθειών αναλόγως του όγκου, με στοιχεία μορφολογίας, εντόπισης και μεταστατικής δυναμικής:

 

Μικροκυτταρικός καρκίνος πνεύμονα

Επηρεάζει και προκαλεί:

  • Οπίσθια ριζικά γάγγλια (dorsal root ganglia) → Αισθητική νευροπάθεια

  • Αυτόνομα γάγγλια (νευρικά πλέγματα) → Αυτόνομη νευροπάθεια

  • Προσυναπτικά κινητικά νεύρα (π.χ. νευρομυϊκή σύναψη) → LEMS

  • Μεταιχμιακό σύστημα → Μεταιχμιακή εγκεφαλίτιδα

Σημεία - στόχοι:

  • Αισθητικά περιφερικά νεύρα

  • Αυτόνομα νεύρα

  • Κινητικά νεύρα (προ) της σύναψης

  • Κεντρικοί νευρώνες του μεταιχμιακού συστήματος

 

Καρκίνος μαστού

Επηρεάζει και προκαλεί:

  • Παρεγκεφαλιδικά κύτταρα Purkinje → Αταξία

Σημεία - στόχοι:

  • Παρεγκεφαλίδα (κυρίως τα Purkinje κύτταρα)

  • Σπανιότερα το οπτικό νεύρο

 

Καρκίνος ωοθηκών (τερατώματα)

Επηρεάζει και προκαλεί:

  • NMDA υποδοχείς των μετασυναπτικών νευρώνων στο μεταιχμιακό σύστημα → Anti-NMDAR εγκεφαλίτιδα

  • Φλοιώδεις και υποφλοιώδεις δομές → Επιληψία, ψυχωσικά επεισόδια

Σημεία - στόχοι:

  • Γλουταμινεργικά νευρικά κυκλώματα

  • Φλοιός, ιππόκαμπος, μεταιχμιακό σύστημα

 

Καρκίνος όρχεων

Επηρεάζει και προκαλεί:

  • Νευρώνες του μεταιχμιακού συστήματος (με Anti-Ma2)

  • Ορισμένες φορές και κινητικό φλοιό

Σημεία - στόχοι:

  • Ιππόκαμπος, υποθάλαμος, θαλαμικά κυκλώματα

  • Σπανίως: εγκεφαλικό στέλεχος

 

Λέμφωμα (ιδίως non-Hodgkin)

Επηρεάζει και προκαλεί:

  • Μικρές αισθητικές ίνες → Νευροπάθεια μικρών ινών

  • Κεντρικά γάγγλια → Αυτόνομη γαγγλιονευροπάθεια

  • Εγκεφαλικά κύτταρα → Εγκεφαλίτιδα

Σημεία - στόχοι:

  • Μικρές περιφερικές αισθητικές ίνες

  • Αυτόνομα γάγγλια (π.χ. celiac, stellate)

  • Κεντρικοί φλοιώδεις νευρώνες

 

Καρκίνος παγκρέατος

Επηρεάζει και προκαλεί:

  • Περιφερικά αισθητικά και κινητικά νεύρα (δευτεροπαθώς)

  • Μη ειδική πολυνευροπάθεια (πιθανώς από καχεξία ή παραπρωτεϊναιμία)

Σημεία - στόχοι:

  • Μικτά περιφερικά νεύρα (μη ειδική βλάβη)

 

Ηπατοκυτταρικός καρκίνος / Χολαγγειοκαρκίνωμα

Προκαλεί:

  • Μπορεί να προκαλέσει παραπρωτεϊναιμικές πολυνευροπάθειες

  • Πιθανή συμμετοχή μικρών ινών

Σημεία - στόχοι:

  • Αισθητικές ίνες, μικρές περιφερικές ίνες

Πως γίνεται η διάγνωση των παρανεοπλασματικών νευροπαθειών

Πρώτα ανιχνεύουμε τις νευρολογικές διαταραχές και μετά τον καρκίνο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι παρανεοπλασματικές νευροπάθειες είναι το πρώτο σημάδι ότι υπάρχει ένας καρκίνος στον οργανισμό, ο οποίος συχνά είναι ακόμα μη διαγνωσμένος και χωρίς συμπτώματα.
 
Δηλαδή:
Ο ασθενής εμφανίζει περίεργα νευρολογικά συμπτώματα, π.χ. ξαφνική αστάθεια, ψυχιατρικές διαταραχές, μυϊκή αδυναμία, μούδιασμα, επιληπτικές κρίσεις κ.ά.
Τα συμπτώματα δεν εξηγούνται εύκολα από άλλες γνωστές νευρολογικές νόσους (π.χ. σκλήρυνση κατά πλάκας, αγγειακά επεισόδια, λοιμώξεις κ.λπ.).
Τότε ο νευρολόγος υποπτεύεται παρανεοπλασματικό σύνδρομο, ειδικά αν υπάρχει ταχεία εξέλιξη, συμμετοχή πολλών τμημάτων του νευρικού συστήματος ή τυπικά σύνδρομα (όπως η υποξεία παρεγκεφαλιδική εκφύλιση ή η εγκεφαλίτιδα anti-NMDAR).
 
Τότε ο Νευρολόγος παραπέμπει τον ασθενή σε έλεγχο για αντισώματα:
Ανίχνευση παρανεοπλασματικών αυτοαντισωμάτων (π.χ. anti-Hu, anti-Yo, anti-Ri, anti-NMDAR κ.ά.)
  • Σε ορό και εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ)
Αναζητείται ο καρκίνος με απεικονιστικό και ογκολογικό έλεγχο
  • Αξονική / PET-CT / MRI / μαστογραφία / υπερηχογραφήματα / ενδοσκοπήσεις, βιοψίες, κ.α., ανάλογα με την υποψία
 
Έτσι μπορεί να ανιχνευτεί καρκίνος που δεν έχει δώσει ακόμα άλλα σημάδια !

Σε τι ποσοστό πρώτα εμφανίζονται οι νευρολογικές διαταραχές;

Σε 60–80% των παρανεοπλασματικών συνδρόμων, τα νευρολογικά συμπτώματα προηγούνται της διάγνωσης του καρκίνου.

Ορισμένες φορές, ο καρκίνος ανιχνεύεται μήνες μετά την εμφάνιση των νευρικών συμπτωμάτων, με επίμονο έλεγχο.

Πως γίνεται η θεραπεία των παρανεοπλασματικών νευροπαθειών

Πρώτα θεραπεύουμε τον καρκίνο και παράλληλα προσπαθούμε να αναστείλουμε την ανοσολογική αντίδραση που προκαλεί τις νευρολογικές βλάβες.
 
Γιατί πρώτα τον καρκίνο;
Γιατί ο καρκίνος είναι η πηγή του προβλήματος.
Εκφράζει τα αντιγόνα που πυροδοτούν την αυτοάνοση επίθεση κατά των νεύρων.
Εάν δεν αφαιρεθεί ή αντιμετωπιστεί, η ανοσολογική αντίδραση θα συνεχίζεται και θα υποτροπιάζει.
 
Η αφαίρεση ή ο έλεγχος του όγκου, μειώνει την αντιγονογονικότητα.
Μπορεί να οδηγήσει σε σταθεροποίηση ή μερική υποχώρηση των νευρολογικών συμπτωμάτων.
Και τι γίνεται με τη νευρολογική βλάβη;
Αντιμετωπίζεται παράλληλα με ανοσοθεραπεία, χωρίς αναμονή και μάλιστα όσο πιο νωρίς ξεκινήσει η θεραπεία, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση.
Αν αφήσουμε την ανοσολογική επίθεση να συνεχιστεί, μπορεί να προκληθεί μη αναστρέψιμη βλάβη.
Η θεραπευτική καταστολή της ανοσολογικής αντίδρασης, περιλαμβάνει: κορτικοστεροειδή, αζαθειοπρίνη, πυριδοστιγμίνη, πλασμαφαίρεση, IVIG, ανοσοκατασταλτικά (Rituximab, Cyclophosphamide κ.λπ.).
Παράλληλα συστήνεται συμπτωματική υποστήριξη με αντιεπιληπτικά, φυσικοθεραπεία, ψυχολογική υποστήριξη, αγωγή για κόπωση, πόνο, κινητικότητα, κλπ.
Τακτική πρέπει να είναι και η παρακολούθηση του ασθενούς με κλινική και απεικονιστική αξιολόγηση και επανέλεγχο αντισωμάτων, ανίχνευση υποτροπής όγκου ή συμπτωμάτων.

Συμπερασματικά

Τα τελευταία χρόνια η νευρολογία έχει κάνει σημαντικά βήματα στην κατανόηση των παρανεοπλασματικών συνδρόμων αναπτύσσοντας συνεχώς νέες διαγνωστικές μεθόδους. Σε αρκετές περιπτώσεις, τα νευρολογικά συμπτώματα μας οδηγούν να ανακαλύψουμε έναν καρκίνο σε πρώιμο στάδιο, όταν είναι ακόμη αντιμετωπίσιμος. Με τη δύναμη της επιστήμης, την εξέλιξη της ανοσολογίας και τη συνεχή πρόοδο της έρευνας, οι νευρολόγοι δίνουν καθημερινά ελπίδα παρεμβαίνοντας έγκαιρα και δίνοντας στον ασθενή πολύτιμο χρόνο και δυνατότητες θεραπείας.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΕ ΤΟ ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΣΑΣ

Γκατζώνης Νευρολόγος, νευρολογος, nevrologos, Επιληψία, Ημικρανία, γιατρος για πονοκεφαλο, γιατρος για ημικρανια, Κεφαλαλγία, παρκινσον, αλτσχαιμερ, πονοκέφαλος, Νευρολόγος για Ημικρανία, botox για ημικρανία, botox πονοκεφαλος, θεραπεία Επιληψίας, γιατρός για Επιληψία, Σκλήρυνση κατά Πλάκας, γιατρός για Σκλήρυνση κατά Πλάκας, γιατρος για Alzheimer, γιατρός για Parkinson, Πάρεση Προσωπικού Νεύρου, γιατρός για Πάρεση, γιατρος για ζαλάδες, Χρόνιος Νευροπαθητικός Πόνος, γιατρός για Μυαλγίες, γιατρός για Άνοια, Νευραλγία Τριδύμου, γιατρός για Νευραλγία Τριδύμου, Αθροιστική κεφαλαλγία, Κεφαλαλγία τάσεως, γιατρός για Διαβητική Νευροπάθεια, γιατρός για ινομυαλγία

Για ραντεβού στο Νευρολογικό Ιατρείο Σπύρου Μερκούρη 39 Χίλτον 116 34 - Αθήνα 4ος Όροφος
μπορείτε να καλέσετε την Γραμματεία στα τηλ.:

210 729 3431 - 210 724 1956

​

Το ωράριο του Ιατρείου είναι κατόπιν ραντεβού κάθε:  
Δευτέρα, Τετάρτη  και Πέμπτη
16:30 - 21:00

  • Facebook
  • TikTok
  • Youtube

ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΝΕΑ

Γκατζώνης Νευρολόγος, νευρολογος, nevrologos, Επιληψία, Ημικρανία, γιατρος για πονοκεφαλο, γιατρος για ημικρανια, Κεφαλαλγία, παρκινσον, αλτσχαιμερ, πονοκέφαλος, Νευρολόγος για Ημικρανία, botox για ημικρανία, botox πονοκεφαλος, θεραπεία Επιληψίας, γιατρός για Επιληψία, Σκλήρυνση κατά Πλάκας, γιατρός για Σκλήρυνση κατά Πλάκας, γιατρος για Alzheimer, γιατρός για Parkinson, Πάρεση Προσωπικού Νεύρου, γιατρός για Πάρεση, γιατρος για ζαλάδες, Χρόνιος Νευροπαθητικός Πόνος, γιατρός για Μυαλγίες, γιατρός για Άνοια, Νευραλγία Τριδύμου, γιατρός για Νευραλγία Τριδύμου, Αθροιστική κε�φαλαλγία, Κεφαλαλγία τάσεως, γιατρός για Διαβητική Νευροπάθεια, γιατρός για ινομυαλγία

Σε απλή και κατανοητή γλώσσα, ο επισκέπτης μπορεί να ενημερωθεί για πολλά ενδιαφέροντα που συμβάλλουν στην πρόληψη και διατήρηση της καλής υγείας.

VIDEO & ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

Παρουσιάσεις από τον Καθηγητή κ. Γκατζώνη, σε θέματα Νευρολογικών παθήσεων.

bottom of page