Νευρολογικό Ιατρείο Αθήνας: Σπύρου Μερκούρη 39 Χίλτον

Δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες, συμπτώματα, αντιμετώπιση, Νέες θεραπείες
Γκατζώνης Στέργιος - Στυλιανός MD, Phd - Νευρολόγος, Ειδικός στις Κεφαλαλγίες

Οι δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες αποτελούν ένα μικρό ποσοστό του συνολικού αριθμού των κεφαλαλγιών, αλλά είναι κλινικά σημαντικές λόγω της πιθανότητας να υποκρύπτουν σοβαρή ή απειλητική για τη ζωή νόσο.
Σύμφωνα με μελέτες και επιδημιολογικά δεδομένα, περίπου το 90–95% των κεφαλαλγιών είναι πρωτοπαθείς (όπως ημικρανία, κεφαλαλγία τάσεως, αθροιστική κεφαλαλγία) και μόνο το 5–10% είναι δευτεροπαθείς.
Στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, το ποσοστό των δευτεροπαθών κεφαλαλγιών είναι περίπου 2–5%.
Ωστόσο στα νοσοκομειακά τμήματα των επειγόντων περιστατικών, οι δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες εμφανίζονται σε αυξημένο ποσοστό έως και 15–20%, λόγω της μεγαλύτερης πιθανότητας σοβαρής αιτίας (π.χ. υπαραχνοειδής αιμορραγία, μηνιγγίτιδα).
Εκτίμηση δευτεροπαθών κεφαλαλγιών στον γενικό πληθυσμό
Στην Ελλάδα, οι δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες υπολογίζονται σε περίπου 0.6–1.2% του ενήλικου πληθυσμού. Ένας σημαντικός αριθμός αφορά σε κεφαλαλγίες από κατάχρηση φαρμάκων (~0.7%).
Ποια είναι τα αίτια που μπορεί να οφείλεται μία δευτεροπαθής κεφαλαλγία
Η δευτεροπαθής κεφαλαλγία είναι σύμπτωμα και όχι πρωτοπαθής διαταραχή. Μπορεί να προκληθεί από πληθώρα αιτίων, που επηρεάζουν είτε τις ενδοκράνιες είτε τις εξωκράνιες δομές και μηχανισμούς. Παρακάτω ακολουθεί μια συστηματική, νευρολογική και παθοφυσιολογική κατηγοριοποίηση των αιτιών, βασισμένη κυρίως στην ICHD-3 (International Classification of Headache Disorders, 3rd edition):
-
Κεφαλαλγίες που αποδίδονται σε κρανιοεγκεφαλικό τραύμα (ΚΕΚ)
-
Κεφαλαλγίες από αγγειακά αίτια
-
Κεφαλαλγίες λόγω ενδοκράνιου νεοπλάσματος ή αλλοιώσεων
-
Κεφαλαλγίες από λοιμώξεις
-
Φαρμακευτικά ή τοξικά αίτια, με σημαντικότερη την Κεφαλαλγία από κατάχρηση αναλγητικών
-
Κεφαλαλγίες από διαταραχές του ομοιοστατικού συστήματος
-
Κεφαλαλγίες από κρανιοπροσωπικές ή αυχενικές παθήσεις
-
Ψυχογενείς / Ψυχοσωματικές καταστάσεις (δευτερευόντως)
Ποια είναι τα συμπτώματα της δευτεροπαθούς κεφαλαλγίας
Η αναγνώριση δευτεροπαθούς κεφαλαλγίας βασίζεται όχι μόνο στην παρουσία πονοκεφάλου, αλλά κυρίως σε συνοδά συμπτώματα και σημεία ("red flags") που υποδηλώνουν σοβαρή υποκείμενη αιτία.
Η έγκαιρη αναγνώρισή τους είναι κρίσιμη για την πρόληψη επιπλοκών, καθώς οι δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή.
Πως γίνεται η διάγνωση της δευτεροπαθούς κεφαλαλγίας
Η παρουσία των παραπάνω σημείων σε ασθενή με κεφαλαλγία πρέπει να εγείρει ισχυρή υποψία δευτεροπαθούς αιτίας και να τον οδηγήσει άμεσα στον Νευρολόγο για επείγουσα διερεύνηση με απεικονιστικές και εργαστηριακές εξετάσεις (CT, MRI, ΟΝΠ, CRP/ΤΚΕ κ.ά.).
Η διάγνωση των δευτεροπαθών κεφαλαλγιών απαιτεί συνδυασμό κλινικής εμπειρίας και διαγνωστικής ευαισθησίας. Ο έμπειρος νευρολόγος εφαρμόζει ένα συστημικό διαγνωστικό μοντέλο, με βασικό στόχο την έγκαιρη αναγνώριση απειλητικών καταστάσεων και την στοχευμένη θεραπευτική παρέμβαση.
Πότε πρέπει ένας ασθενής με κεφαλαλγία να ζητήσει επείγουσα ιατρική βοήθεια
Υπάρχουν ορισμένα σημεία που πολλές φορές υποδεικνύουν μία επείγουσα ιατρική κατάσταση, όπως ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή μία μηνιγγίτιδα.
-
Αιφνίδια και πολύ έντονη κεφαλαλγία
-
Κεφαλαλγία με εστιακά νευρολογικά συμπτώματα όπως: αδυναμία σε άκρα, απώλεια ομιλίας, διαταραχή όρασης, διπλωπία, πάρεση προσώπου
-
Κεφαλαλγία με διαταραχή επιπέδου συνείδησης ή σύγχυση
-
Κεφαλαλγία με πυρετό και αυχενική δυσκαμψία
-
Νέα κεφαλαλγία σε άτομα >50 ετών
-
Κεφαλαλγία που επιδεινώνεται με αλλαγή θέσης (ύπτια/ορθή)
-
Κεφαλαλγία με επιληπτική κρίση
-
Νέα κεφαλαλγία μετά από κρανιοεγκεφαλικό τραυματισμό
-
Κεφαλαλγία σε ασθενή με ανοσοκαταστολή ή HIV+
-
Κεφαλαλγία που δεν μοιάζει με προηγούμενες
Ποια είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση της δευτεροπαθούς κεφαλαλγίας
Η δευτεροπαθής κεφαλαλγία δεν θεραπεύεται "συμπτωματικά", αλλά με βάση το αίτιο.
Ο νευρολόγος θα επιλέξει στοχευμένη θεραπεία βάσει απεικονιστικών, εργαστηριακών και κλινικών ευρημάτων.
Ο πονοκέφαλος συχνά υποχωρεί με την αποτελεσματική θεραπεία της υποκείμενης παθολογίας.
Συμπερασματικά








