Νευρολογικό Ιατρείο Αθήνας: Σπύρου Μερκούρη 39 Χίλτον

Botox Θεραπεία για τη Σκλήρυνση κατά Πλάκας
Γκατζώνης Στέργιος - Στυλιανός MD, Phd - Νευρολόγος, Ειδικός στη Σκλήρυνση κατά Πλάκας

Σκλήρυνση κατά Πλάκας - Επιδημιολογία
Η σκλήρυνση κατά πλάκας αποτελεί μια σημαντική νευρολογική νόσο με αυξανόμενη συχνότητα, κυρίως στις ανεπτυγμένες χώρες και ιδιαίτερα μεταξύ των γυναικών νέας ηλικίας.
Οι επιδημιολογικές παρατηρήσεις συνεχίζουν να παρέχουν κρίσιμες πληροφορίες για την κατανόηση των αιτίων και των παραγόντων κινδύνου της νόσου, οδηγώντας έτσι σε καλύτερες στρατηγικές πρόληψης και θεραπείας.
Η σκλήρυνση κατά πλάκας ή πολλαπλή σκλήρυνση (Multiple Sclerosis - MS), είναι μια χρόνια, αυτοάνοση, φλεγμονώδης νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος που προσβάλλει κυρίως νέους ενήλικες. Η επιδημιολογία της νόσου παρουσιάζει γεωγραφικές και δημογραφικές διαφοροποιήσεις, γεγονός που υποδεικνύει την πιθανή επίδραση τόσο των γενετικών όσο και των περιβαλλοντικών παραγόντων.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η σκλήρυνση κατά πλάκας επηρεάζει περίπου 2,8 εκατομμύρια ανθρώπους, με τη μέση επίπτωση να κυμαίνεται γύρω στα 35-100 άτομα ανά 100.000 στο γενικό πληθυσμό.
Ωστόσο, αυτή η συχνότητα ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή. Η νόσος είναι πιο συχνή στις βόρειες και νότιες εύκρατες περιοχές, κυρίως σε χώρες με μεγαλύτερο γεωγραφικό πλάτος, όπως ο Καναδάς, οι Σκανδιναβικές χώρες, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Βόρεια Ευρώπη. Αντίθετα, οι περιοχές κοντά στον ισημερινό, όπως η Νότια Ασία, η Αφρική και η Λατινική Αμερική, παρουσιάζουν σημαντικά χαμηλότερη επίπτωση.
Η νόσος επηρεάζει κυρίως γυναίκες, με τον λόγο γυναικών προς άνδρες να είναι περίπου από 2:1 έως 3:1, ένδειξη της πιθανής επίδρασης ορμονικών και γενετικών παραγόντων.
Η σκλήρυνση κατά πλάκας εμφανίζεται συνήθως μεταξύ 20 και 40 ετών, με τη διάγνωση να τίθεται κατά μέσο όρο στην τρίτη δεκαετία της ζωής.
Είναι σχετικά σπάνια στην παιδική ηλικία ή μετά την ηλικία των 50 ετών.
Στην Ελλάδα, η συχνότητα της σκλήρυνσης κατά πλάκας κυμαίνεται περίπου στους 90-110 ασθενείς ανά 100.000 κατοίκους, με διαρκή αυξητική τάση, κάτι που ευθυγραμμίζεται με τα επιδημιολογικά δεδομένα της Νότιας Ευρώπης.
Σκλήρυνση κατά Πλάκας και Botox θεραπεία
Η βοτουλινική τοξίνη τύπου Α (Botox) έχει αναδειχθεί ως πολύτιμο θεραπευτικό εργαλείο στη συμπτωματική αντιμετώπιση της Σκλήρυνσης κατά Πλάκας (ΣΚΠ), προσφέροντας ανακούφιση από συγκεκριμένες εκδηλώσεις της νόσου, κυρίως σε μεσαία και προχωρημένα στάδια.
Αν και δεν επηρεάζει θεραπευτικά την υποκείμενη παθοφυσιολογία της νόσου (δηλαδή τη φλεγμονή, την απομυελίνωση ή την εξέλιξη της αναπηρίας), η χρήση του Botox στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών μέσω της ανακούφισης από συμπτώματα που προκύπτουν από τη σπαστικότητα, τις διαταραχές της ούρησης και άλλες λειτουργικές διαταραχές του ΚΝΣ.
Παρακάτω παρατίθεται η σταδιοποιημένη ανάλυση:
Πρώιμο στάδιο της σκλήρυνσης κατά πλάκας
Σε αυτό το στάδιο, η σπαστικότητα και οι λειτουργικές επιπλοκές είναι συχνά ήπιες ή απουσιάζουν. Το Botox σπανίως χρησιμοποιείται σε πρώιμο στάδιο, καθώς οι ασθενείς ανταποκρίνονται σε φυσικοθεραπεία, από του στόματος λήψη μυοχαλαρωτικών φαρμάκων ή τροποποιητικές θεραπείες.
Οπότε η χρήση Botox σε αυτό το στάδιο έχει πολύ περιορισμένη ένδειξη, όπως σε ελάχιστες περιπτώσεις με εστιακή σπαστικότητα, π.χ. στο πόδι. Σε τέτοιες περιπτώσεις το Botox μπορεί να χρησιμοποιηθεί στοχευμένα για να προληφθεί η ανάπτυξη μίας κακής στάσης ή ατροφίας.
Μεσαίο στάδιο της σκλήρυνσης κατά πλάκας (με υπολειμματικά συμπτώματα)
Σε αυτό το στάδιο, η εστιακή ή γενικευμένη σπαστικότητα είναι αρκετά συχνή και μπορεί να επηρεάζει την κινητικότητα ή τις καθημερινές δραστηριότητες του ασθενή. Το Botox αποκτά ουσιαστικό ρόλο στη διαχείριση της κινητικής δυσλειτουργίας και της νευρογενούς κύστης.
Η παθολογική αύξηση του μυϊκού τόνου οφείλεται σε απομυελίνωση εντός του φλοιού και των καταβατικών κινητικών οδών. Αυτό οδηγεί σε υπερβολική αντίσταση κατά την παθητική διάταση των μυών.
Η έγχυση Botox σε υπερδραστήριους μυς των κάτω άκρων (π.χ. γαστροκνήμιος, προσαγωγοί, ιγνυακοί) μειώνει σημαντικά:
-
Τον πόνο λόγω υπερτονίας.
-
Τον κίνδυνο καταγμάτων λόγω απότομων σπασμών.
-
Την εμφάνιση κατακλίσεων (βελτιώνοντας την κινητικότητα).
-
Τις διαταραχές ύπνου (λόγω νυχτερινών σπασμών).
Προχωρημένο στάδιο της σκλήρυνσης κατά πλάκας (με σημαντική αναπηρία ή καθήλωση)
Σε προχωρημένα στάδια, οι ασθενείς αντιμετωπίζουν γενικευμένη σπαστικότητα, δυσκαμψία, συγκάμψεις, και βαριές διαταραχές της κύστης και της αφόδευσης.
Η χρήση του Botox έχει αυξημένη σημασία, όχι ως θεραπεία αλλά ως παρηγορητική ανακουφιστική φροντίδα και μέσο διατήρησης της όσο καλύτερα γίνεται ποιότητας ζωής.
Ανθεκτική σπαστικότητα
Τα από του στόματος λαμβάνοντα μυοχαλαρωτικά φάρμακα συχνά δεν είναι ανεκτά λόγω ανεπιθύμητων ενεργειών (καταστολή, υπνηλία, ηπατοτοξικότητα). Το Botox προσφέρει στοχευμένη θεραπεία χωρίς συστηματικές παρενέργειες.
Μπορεί να χορηγηθεί σε μυς:
-
Προσαγωγούς (για διευκόλυνση της υγιεινής)
-
Οπίσθιους μηριαίους (για μείωση συγκάμψεων και κατακλίσεων)
-
Αντιστασιακούς μυς που παρεμποδίζουν τη χρήση αναπηρικού αμαξιδίου
Χρόνια δυσφαγία και σιελόρροια
Σε ασθενείς με εκσεσημασμένη πυραμιδική και παρεγκεφαλιδική συμμετοχή, μπορεί να παρουσιαστεί υπερβολική σιελόρροια (υπερσιελόρροια), που ενέχει κίνδυνο εισρόφησης.
Η έγχυση Botox στους παρωτιδικούς ή υπογνάθιους σιελογόνους αδένες μειώνει την παραγωγή σάλιου, μειώνοντας τον κίνδυνο πνευμονίας από εισρόφηση.
Χρόνιο άλγος και μυϊκές συσπάσεις
Οι ασθενείς με μόνιμο πόνο λόγω νευρογενούς υπερδιέγερσης ή δυστροφίας μπορούν να ωφεληθούν από τη μείωση του τοπικού μυϊκού τόνου μέσω εγχύσεων Botox, μειώνοντας την ανάγκη για ισχυρά αναλγητικά.
Συμπερασματική Κλινική Αξιολόγηση








